Ekranizacje powieści fantastycznych Olgi Tokarczuk
Ekranizacja "Lalki z próżni"
Powieść "Lalki z próżni" Olgi Tokarczuk została wydana w 1996 roku i od razu zyskała dużą popularność wśród czytelników. Jej akcja rozgrywa się w tajemniczym świecie marionetek, a głównymi bohaterami są lalkarze. Książka łączy w sobie elementy fantastyki, baśni i horroru. Po bestsellerowym sukcesie powieści pojawiły się głosy, żeby sfilmować tę niezwykłą historię. W 2010 roku stacja telewizyjna TVP zdecydowała się na realizację serialu "Lalki z próżni" w reżyserii Wojciecha Lepianki. Ekranizacja była wierną adaptacją książki, zachowując jej nastrój tajemniczości i grozy. Serial spotkał się z pozytywnym odbiorem widzów, choć niektórzy fani książki narzekali, że brakuje w nim pewnych wątków fabularnych obecnych w powieści.
Ekranizacja "Prawiek i inne czasy"
"Prawiek i inne czasy" to zbiór opowiadań Olgi Tokarczuk wydany w 1996 roku. Ze względu na niecodzienną tematykę, łączącą wątki historyczne, baśniowe i mitologiczne, była to pozycja trudna do adaptacji filmowej. Mimo to w 2012 roku powstał film pełnometrażowy "Prawiek" w reżyserii Jana Jakuba Kolskiego, który zekranizował tytułowe opowiadanie. Obraz przedstawia historię tajemniczego prawieka, istoty pośredniej między człowiekiem a małpą, żyjącej w poukrywanych wioskach. Film zebrał przychylne recenzje za oryginalną fabułę i klimat. Okazało się jednak, że pozostałe, równie niezwykłe opowiadania ze zbioru "Prawiek i inne czasy" nie doczekały się jak dotąd ekranizacji.
Ekranizacja "Bieguni"
"Bieguni" to głośna powieść Olgi Tokarczuk, za którą otrzymała Literacką Nagrodę Nike. Książka opublikowana w 2007 roku opowiada o ludziach żyjących w nieustannym ruchu, ciągłych podróżach i poszukiwaniu stabilizacji. Fabuła składa się z wielu fragmentarycznych, luźno powiązanych ze sobą wątków. W 2010 roku na festiwalu w Gdyni miała miejsce premiera filmu "Bieguni" w reżyserii Łukasza Palkowskiego, będącego adaptacją powieści. Obraz zebrał mieszane recenzje - chwalono go za niekonwencjonalną formę nawiązującą do książki, ale zarzucano brak spójności fabularnej. Film nie odniósł sukcesu komercyjnego, choć przypomniał widzom o fenomenie literackim, jakim stała się powieść Tokarczuk.
Ekranizacje powieści historycznych Olgi Tokarczuk
Ekranizacja "Księgi Jakubowe"
"Księgi Jakubowe" to monumentalna powieść historyczna Olgi Tokarczuk wydana w 2014 roku. Akcja osadzona jest w XVIII-wiecznej Polsce i opowiada losy żydowskiego mistyka Jakuba Franka oraz ruchu frankistów. Książka zebrała znakomite recenzje i zdobyła Nagrodę Nike oraz nominację do Międzynarodowej Nagrody Bookera. W 2018 roku ogłoszono, że trwają prace nad serialową ekranizacją "Ksiąg Jakubowych" w reżyserii Jiříego Menzla. Premiera planowana jest na 2020 rok. Produkcja zapowiadana jest jako wielka superprodukcja historyczna łącząca polskich i czeskich filmowców. W rolę Jakuba Franka wcieli się Marcin Dorociński. Widzowie z niecierpliwością czekają na efekt końcowy tego ambitnego serialu.
Ekranizacja "Prawiek i inne czasy"
Jak już wspomniano, zbiór opowiadań "Prawiek i inne czasy" Olgi Tokarczuk doczekał się ekranizacji tylko jednego z utworów - opowiadania tytułowego. Jednak w 2015 roku pojawiły się doniesienia, że powstaje serial na podstawie całego zbioru. Miała to być produkcja TVP łącząca konwencję historyczną, baśniową i fantasy w oparciu o niezwykłe teksty Tokarczuk. Niestety, projekt serialu ostatecznie nie doszedł do skutku. Być może w przyszłości któryś z reżyserów podejmie się ponownie tego ambitnego zadania i zekranizuje pozostałe, równie fascynujące opowiadania.
Ekranizacja "Anna In w grobowcach świata"
"Anna In w grobowcach świata" to powieść historyczna Olgi Tokarczuk z 2006 roku, łącząca fakty z fikcją literacką. Bohaterką jest tajemnicza Anna In, żyjąca na przełomie XVII i XVIII wieku, fascynująca się starożytnymi kulturami. W 2015 roku na ekrany polskich kin trafił film "Anna In w grobowcach świata" w reżyserii Agnieszki Holland, będący ekranizacją książki. Film zebrał przychylne recenzje za piękne zdjęcia i klimat epoki. Główną rolę zagrała znakomita Olga Boladź. Obraz przybliżył polskim widzom tę nieco zapomnianą powieść Tokarczuk i przedstawił fascynującą postać Anny In.
Nieudane próby ekranizacji książek Olgi Tokarczuk
Problemy z adaptacją "Prowadź swój pług przez kości umarłych"
"Prowadź swój pług przez kości umarłych" to debiutancka powieść Olgi Tokarczuk z 2009 roku. Mroczna historia starej nauczycielki wikłającej się w śledztwo dotyczące tajemniczych zgonów zwierząt zebrała entuzjastyczne recenzje. W 2011 roku ogłoszono, że trwają prace nad ekranizacją książki w reżyserii Janusza Kondratiuka. Jednak z powodu problemów produkcyjnych i finansowych projekt upadł. Kolejna próba podjęta w 2015 roku przez TVP również nie doszła do skutku. Wydaje się, że specyficzny, mroczny klimat powieści sprawia trudności w adaptacji filmowej.
Trudności w ekranizacji "Domu dziennym, domu nocnym"
"Dom dzienny, dom nocny" to oniryczna powieść psychologiczna Olgi Tokarczuk z 1998 roku. Akcja rozgrywa się w tajemniczym domu, a fabuła koncentruje się na życiu wewnętrznym bohaterów. W 2010 roku ogłoszono, że książka zostanie sfilmowana w reżyserii Łukasza Barczyka. Jednak już w trakcie prac nad scenariuszem pojawiły się trudności z przełożeniem na język filmu niezwykle bogatego, poetyckiego stylu Tokarczuk. Reżyser nie był w stanie znaleźć satysfakcjonującej formy dla ekranizacji. Ostatecznie zarzucono ten projekt uznając, że powieść jest zbyt "niemożliwa" do sfilmowania.
Wyzwania ekranizacji "Opowieści bizarne"
"Opowieści bizarne" to zbiór opowiadań grozy Olgi Tokarczuk z 2008 roku. Mimo prób podjętych przez polskich filmowców, do tej pory żadna z tych krótkich form nie doczekała się ekranizacji. Wyjątkowa atmosfera opowiadań, łączących realizm ze zjawiskami nadprzyrodzonymi, okazała się bardzo trudna do oddania w filmie. Reżyser Krzysztof Zanussi w 2015 roku pracował nad adaptacją opowiadania "Szafa", ale ostatecznie zrezygnował z tego pomysłu. Być może przyszłe próby ekranizacji tych utworów będą bardziej owocne.
Wpływ ekranizacji na popularność książek Olgi Tokarczuk
Wzrost sprzedaży powieści po premierze filmu
Ekranizacje powieści Olgi Tokarczuk bez wątpienia przyczyniają się do wzrostu popularności jej twórczości. Po premierze filmu "Lalki z próżni" w 2010 roku odnotowano znaczny wzrost sprzedaży książki, która zyskała nowych czytelników. Podobnie było w przypadku "Anny In w grobowcach świata" - film Agnieszki Holland sprawił, że zapomniana powieść wróciła na listy bestsellerów. Ekranizacje przypominają o istnieniu danego tytułu i zachęcają widzów do sięgnięcia po oryginał literacki. Dzięki temu książki Tokarczuk trafiają do coraz szerszego grona odbiorców.
Zainteresowanie zagranicznych widzów polską literaturą
Filmy na podstawie książek Olgi Tokarczuk prezentowane są nie tylko w Polsce, ale także na festiwalach i ekrany kin na całym świecie. Dzięki temu zagraniczni widzowie mają okazję poznać twórczość polskiej noblistki. Obrazy takie jak "Bieguni" czy "Prawiek" budzą zainteresowanie literaturą z Europy Środkowo-Wschodniej i zachęcają do poszukiwania książek w oryginale. Filmy są znakomitą promocją polskiej literatury za granicą.
Noblistka rozpoznawalna na całym świecie
Kiedy w 2019 roku Olga Tokarczuk otrzymała Literacką Nagrodę Nobla, jej twórczość zaistniała w świadomości odbiorców na całym globie. Filmy na podstawie jej książek, takie jak "Prawiek", nabrały nowego znaczenia jako ekranizacje noblistki. Obecnie trwają starania, by zekranizować jej najważniejsze dzieła i zaprezentować światu twórczość polskiej noblistki. Dzięki ekranizacjom Tokarczuk może stać się rozpoznawalna dla milionów widzów na całym świecie.
Porównanie książek i ich ekranizacji
Różnice w fabule i bohaterach
Ekranizacje rzadko kiedy są wiernym odwzorowaniem książek. Często w filmowej adaptacji pojawiają się zmiany fabularne, inna kolejność wydarzeń lub losy bohaterów potoczyły się inaczej. Na przykład w ekranizacji "Bieguni" pominięto cały wątek postaci Anny Zając, a w "Prawieku" zmieniono nieco biografię tytułowego bohatera. Reżyserzy pozwalają sobie na pewne modyfikacje, by lepiej dostosować dzieło do wymogów filmu. Nie zawsze spotyka się to z aprobatą wiernych fanów książki.
Odtwórcy głównych ról
Obsada aktorska w dużej mierze decyduje o powodzeniu ekranizacji powieści. Dobór odtwórców głównych ról bywa trafiony ("Anna In" w wykonaniu Olgi Boladź), ale zdarzają się też kontrowersyj
Podsumowanie
Ekranizacje prozy Olgi Tokarczuk cieszą się zainteresowaniem zarówno polskich, jak i zagranicznych widzów. Choć nie wszystkie adaptacje filmowe jej powieści można uznać za w pełni udane, to jednak warto docenić trud reżyserów podejmujących się przeniesienia literatury na ekran. Filmy na podstawie książek noblistki przyczyniają się do popularyzacji jej twórczości i promują polską literaturę na świecie. Miejmy nadzieję, że w przyszłości powstaną kolejne ciekawe ekranizacje utworów Tokarczuk, które zachwycą zarówno widzów, jak i czytelników.
Tagi
Udostępnij artykuł
